Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM)

Sinds 1 oktober 2023 wordt het Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) geleidelijk ingevoerd. Het CBAM is een Europese verordening die de EU inzet om de CO2-uitstoot die is vrijgekomen bij de productie van bepaalde goederen buiten de EU, aan de grens te corrigeren. De Douane voert deze verordening uit samen met de Nederlandse Emissieautoriteit. Wij begrijpen dat deze veranderingen vragen oproepen. Daarom hebben wij op deze pagina de actuele informatie over het CBAM verzameld.

Voor specifieke vragen over het CBAM hebben we vragen en antwoorden over het CBAM opgesteld. Ook vindt u hieronder een link naar het CBAM transitional registry én een link naar de website van de Nederlandse Emissieautoriteit, waarop u ook informatie en uitgebreide vragen en antwoorden over het CBAM kunt vinden.

Wat is het CBAM?

Het CBAM (Carbon Border Adjustment Mechanism), oftewel koolstofcorrectie aan de Europese buitengrens, is een instrument dat geïntroduceerd is door de Europese Commissie. Het CBAM moet ervoor zorgen dat er eerlijke concurrentie plaatsvindt tussen Europese bedrijven en bedrijven buiten de EU. Daarmee ondersteunt het CBAM de werking van het Europese emissiehandelssysteem (EU ETS).

Iedereen die CBAM-goederen met een waarde boven € 150 per zending importeert naar de EU, is vanaf oktober 2023 verplicht te rapporteren hoeveel CO2 er is uitgestoten bij de productie van die goederen. Verder gelden er nu nog geen verplichtingen. Vanaf 1 januari 2026 moeten geregistreerde importeurs een prijs gaan betalen voor de CO2 die is uitgestoten bij de productie van de geïmporteerde CBAM-goederen.

Waarom het CBAM?

Het CBAM is een Europese verordening en onderdeel van het Fit for 55-pakket. Dit pakket heeft als doel dat de uitstoot (emissie) van broeikasgassen met ten minste 55% afneemt vóór 2030.

De EU heeft momenteel een systeem waarbij producenten in de EU emissierechten moeten kopen voor de CO2-uitstoot van hun producten: het emissiehandelssysteem van de EU. Met de prijscorrectie van het CBAM ondervinden deze producenten niet langer een concurrentienadeel bij import uit derde landen waar de kosten voor CO2-emissies lager zijn.

Voor wie geldt het CBAM?

Het CBAM geldt voor importeurs van CBAM-goederen. Dit zijn goederen in de categorieën: ijzer en staal, cement, meststoffen, aluminium, elektriciteit en waterstof. De volledige lijst met goederencodes vindt u in Bijlage I van de Europese verordening.

Vanuit de verordening is de importeur de (rechts)persoon die in eigen naam en voor eigen rekening CBAM-goederen aangeeft voor het vrije verkeer, of diegene namens wie CBAM-goederen worden aangegeven voor het vrije verkeer.

Daarbij kan sprake zijn van de volgende situaties:

  • Doet u uw eigen aangiften? Dan wordt u aangemerkt als de importeur en gelden de verplichtingen uit de verordening voor u.
  • Maakt u gebruik van directe vertegenwoordiging? Dan wordt u aangemerkt als de importeur en gelden de verplichtingen uit de verordening voor u en niet voor uw direct vertegenwoordiger.
  • Maakt u gebruik van indirecte vertegenwoordiging? Dan hebt u de keuze: u moet met uw indirect vertegenwoordiger afspraken maken over wie optreedt als de importeur in de zin van de verordening en daarmee wie aan de verplichtingen van de verordening moet voldoen.

Bent u niet gevestigd in de EU? Dan kan alleen een indirect vertegenwoordiger voor u optreden als importeur van CBAM-goederen en voor u aan de verplichtingen van de verordening voldoen. Afspraken hierover maakt u met uw indirect vertegenwoordiger. Bekijk de vragen en antwoorden over het CBAM transitional registry voor meer informatie over CBAM en douanevertegenwoordiging.

Welke fasen zijn er bij de invoer van het CBAM?

Het CBAM treedt in 2 fasen in werking:

  • de transitiefase (van 1 oktober 2023 tot en met 31 december 2025)
  • de algehele inwerkingtreding (vanaf 1 januari 2026)

Wat is er veranderd sinds 1 oktober 2023?

Rapportageverplichting

Sinds 1 oktober 2023 geldt de rapportageverplichting voor CBAM-goederen. Binnen 1 maand na het einde van ieder kwartaal moet u als importeur bij de Europese Commissie een rapportage indienen. Hierin vermeldt u de hoeveelheid CBAM-goederen die u hebt geïmporteerd en de hoeveelheid CO2 die bij de productie van die goederen is uitgestoten.

De eerstvolgende rapportage gaat over het 2e kwartaal van 2024. Deze moet u uiterlijk 31 juli 2024 aanleveren.

Op 17 augustus 2023 is de uitvoeringsverordening voor de overgangsperiode van CBAM gepubliceerd. In de bijlagen van deze uitvoeringsverordening vindt u de eisen waaraan de kwartaalrapportage moet voldoen. Ook leest u hoe u de bij productie vrijgekomen CO2-uitstoot moet rapporteren.

De kwartaalrapportages levert u aan bij de Europese Commissie via het voorlopige CBAM transitional registry. Op de website van de Europese Commissie staat meer informatie over het gebruik van het voorlopige CBAM transitional registry. Op de website van de NEa vindt u meer informatie over de inhoud en het aanleveren van de kwartaalrapportages.

U logt in in het register met eHerkenning. Lees meer over inloggen in het CBAM transitional registry op de pagina Inloginstructie CBAM transitional registry.

Invoeraangifte

Sinds 1 oktober 2023 moet de Douane importeurs informeren over rapportageverplichting voor CBAM-goederen die toen is ingegaan. Om er zeker van te zijn dat u als importeur van CBAM-goederen kennis hebt genomen van de rapportageverplichting, vragen wij u om een fictieve bescheidcode in te vullen bij de invoeraangifte van deze goederen. U verklaart daarmee op de hoogte te zijn van de rapportageverplichting voor deze goederen. U hoeft geen bescheid aan te leveren bij de aangifte, maar u moet de bescheidcode wel invullen om uw invoeraangifte te kunnen doen. Wanneer u geen fictieve bescheidcode invult, wordt uw aangifte niet aanvaard.

Waar moet u op letten bij uw invoeraangifte?

  • In uw invoeraangifte vult u bij bescheiden het volgende nummer in:
    • 1200
      Met deze fictieve bescheidcode geeft u aan op de hoogte te zijn van de rapportageverplichting voor deze CBAM-goederen.
    • 1300
      Met deze fictieve bescheidcode geeft u aan dat de door u aangegeven CBAM-goederen uitgezonderd zijn van de verplichtingen uit de verordening. Bijvoorbeeld omdat de waarde van de goederen lager is dan € 150.
  • Wanneer u geen fictieve bescheidcode invult, wordt de aangifte niet aanvaard en krijgt u een foutmelding. U kunt de aangifte dan aanpassen en opnieuw indienen.
  • In het Gebruikerstarief geven we bij alle goederen die onder de CBAM-verordening vallen, de voorwaarden van de maatregel van de benodigde bescheidcode aan en lichten we deze toe.

Wat verandert er na 1 januari 2026?

Importeurs die vanaf 1 januari 2026 CBAM-goederen willen importeren, moeten zijn toegelaten als CBAM-aangever. De toelating vraagt u aan bij de bevoegde autoriteit in het land waar u gevestigd bent. Daarnaast moeten importeurs van CBAM-goederen vanaf 1 januari 2026 CO2-certificaten aankopen om de CO2 te corrigeren die is uitgestoten bij de productie van de ingevoerde goederen. Jaarlijks moeten evenveel CO2-certificaten worden ingeleverd als dat er CO2 is uitgestoten bij de productie van de geïmporteerde CBAM-goederen. 1 certificaat staat daarbij gelijk aan de uitstoot van 1 ton CO2.

Meer informatie

De regels rond het CBAM worden nog verder uitgewerkt, met name de regels voor de periode na de overgangsperiode. Zodra er meer bekend is, leest u dat op deze website.

Ook kunt u meer lezen over CBAM op de website van de Europese Unie (alleen in het Engels).

Javascript staat uit in deze internetbrowser. U moet Javascript activeren om onze internetsite te zien.